Serotonin, beyində və mədə-bağırsaq sistemində fəaliyyət göstərən və bir çox fiziki və psixoloji funksiyanı tənzimləyən vacib bir kimyəvi maddədir. Kimyəvi cəhətdən serotonin, bir növ neyrotransmitterdir və beyində siqnal ötürmə rolunu oynayır. Bu maddə, insanlar üçün bir çox vacib funksiyanı idarə edir, o cümlədən əhval-ruhiyyə, yuxu, iştaha, yaddaş və hətta ağrıya qarşı hissiyatı.
Uvertura.az xəbər verir ki, Serotonin səviyyəsi normada olduqda, insanın əhvalı yaxşı olur, ancaq səviyyə aşağı düşərsə, depressiya, narahatlıq və digər emosional problemlər meydana çıxa bilər. Bu səbəbdən serotonin, xüsusilə psixoloji sağlamlıqla bağlı mühüm rol oynayır.
Serotoninin mədə-bağırsaq sistemində də əhəmiyyətli funksiyaları var. O, bağırsaqların hərəkətini tənzimləyir və həzm prosesinə dəstək olur. Bununla yanaşı, serotonin maddəsi iştahı, yemək vərdişlərini və həzm prosesini də tənzimləyir.
Serotonin səviyyəsinin ciddi şəkildə aşağı olması halüsinasiyalarla əlaqələndirilə bilər, amma bu vəziyyət adətən birbaşa serotonin çatışmazlığından qaynaqlanmır. Halüsinasiyalar, ümumiyyətlə beyindəki kimyəvi balansın pozulması ilə əlaqəli olan daha mürəkkəb vəziyyətlərdən irəli gəlir. Serotonin əksikliyi, xüsusilə ciddi depressiya və ya psixoz kimi şərtlərlə əlaqəli olduqda, halüsinasiyaların yaranmasına səbəb ola bilər, lakin bu, nadir hallarda baş verir.
Serotonin əksikliyi, bir çox fiziki və emosional problemlərə səbəb ola bilər. Serotonin, beyində və bədənin müxtəlif hissələrində bir çox mühüm funksiyanı tənzimlədiyi üçün bu maddənin səviyyəsinin aşağı olması, çoxsaylı neqativ təsirlərə yol açır. Ən çox görülən təsirlərdən bəziləri bunlardır:
- Depressiya və narahatlıq: Serotoninin aşağı səviyyəsi, depressiya və narahatlıq hallarının yaranmasına səbəb ola bilər. İnsanlar özlərini kədərli, motivasiyasız və ümumiyyətlə narahat hiss edə bilərlər.
- Əhval dəyişiklikləri: Serotonin əksikliyi, əhval-ruhiyyənin sürətlə dəyişməsinə, həyəcan və gərginliyin artmasına səbəb ola bilər.
- Yuxusuzluq və yuxu pozğunluqları: Serotonin həmçinin yuxu tənzimləyicisidir. Əksikliyi yuxusuzluğa, narahat yuxulara və ya çox yatmağa səbəb ola bilər.
- İştah və həzm problemləri: Serotonin mədə-bağırsaq sistemini tənzimləyir. Əksikliyi iştahın artmasına və ya azalmasına, həzm problemlərinə, hətta bağırsaq hərəkətlərində pozulmalara yol aça bilər.
- Ağrı və baş ağrıları: Serotonin, ağrı hissiyatını tənzimləməkdə də rol oynayır. Əksikliyi baş ağrıları, migrenlər və bədən ağrıları kimi problemləri artıra bilər.
- Sosial çətinliklər və əlaqələrdə problem: Serotonin həm də sosial davranışları tənzimləyir. Əksikliyi insanlar arasında əlaqələrdə narahatlıq, tək qalma və sosial fobiya hisslərinə səbəb ola bilər.
Serotonin səviyyələrini artıran bir neçə faktor mövcuddur: bədənə müsbət təsir göstərən fiziki fəaliyyət və balanslı qidalanma serotonin istehsalını stimullaşdırır. Eyni zamanda, bəzi antidepresan dərmanlar serotonin səviyyələrini artırmağa kömək edir.
Ümumiyyətlə, serotonin həyat keyfiyyətini və psixoloji vəziyyəti yaxşılaşdıran mühüm bir maddədir və onun düzgün balansı sağlamlıq üçün vacibdir.
